Σπονδυλική Στήλη και οι βασικές της παθήσεις

Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε όλοι μας την πολυπλοκότητα και το μεγαλείο της κατασκευής που αποκαλούμε σπονδυλική στήλη.  Είναι ένας ιδανικός μηχανισμός κίνησης και στήριξης που μας ξεχωρίζει από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο επιτρέποντάς όρθια στάση και βάδιση.

Η ανατομία της σπονδυλικής στήλης

Αποτελούμενη στο σύνολό της από 33-35 σπόνδυλους που στοιβάζονται ομοιόμορφα ο ένας πάνω στον άλλο. Ολόκληρη η κατασκευή της σπονδυλικής στήλης παραμένει σταθερή και λειτουργική ταυτόχρονα, χάρη σε ένα υποστηρικτικό σύστημα συνδέσμων που την σταθεροποιούν, μυών που είναι υπεύθυνοι για την ομαλή κίνηση και μεσοσπονδύλιων δίσκων που απορροφούν τους κραδασμούς. Στο εσωτερικό της, προστατευμένος με μια θήκη που εκτείνεται σε όλο της το μήκος, βρίσκεται ο νωτιαίος μυελός με τον οποίο συνδέονται όλα τα νεύρα του ανθρώπινου σώματος εκτός αυτών της κεφαλής.

Τα 5 αυτά στοιχεία (σπόνδυλοι, σύνδεσμοι, μύες, μεσοσπονδύλιοι δίσκοι και νωτιαίος μυελός) είναι άμεσα συνδεδεμένα με όλες στην κυριολεξία τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης.

Σπονδυλική Στήλη και οι πιο συχνές παθήσεις της ανά ηλικία

Έρευνες έχουν δείξει ότι ένας καθοριστικός παράγοντας για τη συχνότητα εμφάνισης παθήσεων της σπονδυλικής στήλης είναι η ηλικία. Αυτό σημαίνει ότι ανάλογα σε ποιό στάδιο ζωής βρισκόμαστε είμαστε περισσότερο ή λιγότερο επιρρεπείς στις αντίστοιχες παθήσεις. Συγκεκριμένα:

Παιδιά-Έφηβοι: Στις νεαρές ηλικίες συνήθως συναντάμε είτε κάποια παθολογική μορφή σπονδύλου που πιθανόν να οφείλεται στη διάπλαση των οστών κατά την ενδομήτριο ζωή, είτε παθήσεις που σχετίζονται με τα κυρτώματα της σπονδυλικής στήλης.

Νεαροί ενήλικες: Σε αυτό τα στάδιο ζωής τα πιο συχνά προβλήματα είναι τα κατάγματα τα οποία μπορεί να οφείλονται σε κάποιο ατύχημα και η οσφυαλγία/ οσφυοισχυαλγία.

Τρίτη ηλικία: Σε ότι αφορά την Τρίτη ηλικία, η οσφυαλγία είναι μια πολύ συχνή πάθηση. Σχετίζεται συνήθως με αλλοιώσεις των οστών ή κηλών μεσοσπονδυλίων δίσκων λόγω της γήρας. Αυξημένος κίνδυνος όμως σε αυτή την ηλικία είναι και τα κατάγματα που εμφανίζονται ακόμα και αυτόματα λόγω της οστεοπόρωσης.

Οι συχνότερες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης

Kυρτώσεις

Οι κυρτώσεις αρχίζουν και διαμορφώνονται από την ώρα που μαθαίνουμε να βαδίζουμε και έπειτα. Ουσιαστικά λόγο της όρθιας στάσης αρχίζουν και αναπτύσσονται δυνάμεις κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης οι οποίες δημιουργούν 5 κυρτώματα: στην αυχενική χώρα, στη θωρακική, στην  οσφυική, στην ιερή και στην κοκκυγική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Αναλόγως της περιοχής της σπονδυλικής στήλης που επηρεάζεται έχουμε και διαφορετική πάθηση.

Όταν το κύρτωμα στη θωρακική μοίρα είναι μεγαλύτερο από το αναμενόμενο, μιλάμε για κύφωση, ενώ αν είναι στην οσφρυική μοίρα για λόρδωση. Σκολίωση από την άλλη είναι η παρεκτόπιση στο πλάι ή και στροφή της σπονδυλικής στήλης.  Στην περίπτωση της κύφωσης-σκολίωσης το θέμα είναι κυρίως αισθητικό αλλά μπορεί να επηρεάζεται η κίνηση, η αναπνοή ακόμα και η ανάπτυξη των εσωτερικών οργάνων. Όλες οι παραπάνω περιπτώσεις μπορούν διαγνωστούν με κλινική εξέταση και να τεκμηριωθούν με ακτινογραφίες.

Οσφυαλγία – Οσφυοισχυαλγία

Γνωστή σε όλους μας και ως λουμπάγκο, η οσφυαλγία είναι σύμπτωμα που αφορά κάθε πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και μας γίνεται αισθητή με πόνο στο κάτω μέρος της πλάτης, δηλαδή τη μέση. Ανεξαρτήτως αιτίας ένα 80% των ανθρώπων θα το αισθανθεί κατά τη διάρκεια της ζωής του ενώ σε έσχατες περιπτώσεις η οσφυαλγία ευθύνεται για το 25% των προσωρινών και το 40% των μόνιμων αναπηριών.

Παρότι παρατηρείται συχνότερα στην 4η και 5η ηλικία λόγο της εκφύλισης των σπονδύλων και των μεσοσπονδυλίων δίσκων, μπορεί να παρατηρηθεί και σε νεότερες ηλικίες συνήθως λόγο απότομης ή βίαιης κίνησης στη μέση. Επόμενο είναι λοιπόν ότι στη διασφάλιση της αποφυγής της πάθησης παίζει καθοριστικό ρόλο η μυική ενδυνάμωση του κορμού με ήπια σωματική δραστηριότητα (πχ. Τζοκινγκ, κολύμβηση, χορός κλπ.)

Ο όρος οσφυοισχυαλγία από την άλλη υποδηλώνει τον πόνο που αρχίζει απο τη μέση και επεκτείνεται πρός το ένα ή και τα δυο πόδια.  Στην περίπτωση αυτή ο πόνος στα κάτω ακρα εκλύεται από την πίεση που δέχεται το ισχυακό νευρο και μπορεί πολλές φορές (αλλά όχι πάντα) να οφείλεται σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου ή αλλιώς δισκοκήλη.

Αρθρίτιδα

Αρθρίτιδα στην ιατρική ονομάζεται η φλεγμονή μιας άρθρωσης. Υπάρχουν 3 βασικές μορφές αρθρίτιδας που επηρεάζουν τη σπονδυλική στήλη, διαφοροποιούνται όμως λόγο της αιτίας, της πρόγνωσης και της θεραπευτικής αντιμετώπισης. Αυτές είναι οι: Οστεοαρθρίτιδα, η Ρευματοειδής αρθρίτιδα και η Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα.

Η οστεοαρθρίτιδα συνήθως επηρεάζει τις αρθρώσεις του ισχύου στα γόνατα και τη σπονδυλική στήλη λόγο της φθοράς του χόνδρου μεταξύ των οστών. Η φθορά μπορεί να προκύπτει από υπερβολική χρήση, τραυματισμούς ή τη γήρας και είναι  αυτή που προκαλεί τον πόνο.  Λόγω τριβής των οστών μεταξύ τους σε βάθος χρόνου η μόνη επιλογή είναι η χειρουργική αντικατάσταση της πάσχουσας άρθρωσης.

Οι δύο άλλες περιπτώσεις είναι αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα που σημαίνει ότι για αδιευκρίνιστους λόγους το σώμα επιτίθεται στις αρθρώσεις του και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε με κάποια ίσως προδιάθεση στην κληρονομικότητα. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι κάποιο πρήξιμο της περιοχής, πόνος, πρωινή δυσκαμψία ενώ η διάγνωση γίνεται από ρευματολόγο με αιματολογικές και ακτινολογικές εξετάσεις.

Οστεοπόρωση

Με συχνότερη εμφάνιση στο γυναικείο πληθυσμό κατόπιν εμμηνόπαυσης και στην τρίτη ηλικία ανεξαρτήτως φύλου, η οστεοπόρωση είναι μια πολύ γνωστή πάθηση στον γενικό πληθυσμό. Η ιδιαιτερότητάς της είναι ότι παρότι είναι ενδοκρινολογική πάθηση που οδηγεί στη διαταραχή της δομής και της μηχανικής αντοχής των οστών, προκαλεί αλλοιώσεις που αντιμετωπίζονται από την ορθοπαιδική. Έτσι αντίστοιχα και η διάγνωση και η παρακολούθηση για την πυκνότητα των οστών, γίνεται με την Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας, μια ειδική εξέταση παρόμοια με την ακτινογραφία.

Για την πρόληψη της νόσου συστήνεται η διενέργεια μέτρησης οστικής πυκνότητας σε:

• γυναίκες άνω των 65 ετών
• άνδρες άνω των 70 ετών
• άτομα που έχουν υποστεί κάταγμα σε ηλικία άνω των 50 ετών
• γυναίκες σε εμμηνόπαυση με παράγοντες κινδύνου
• μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες κάτω των 65 ετών με παράγοντες κινδύνου
• άνδρες 50 έως 69 ετών με παράγοντες κινδύνου

Μέτρηση της οστεοπόρωσης συνίσταται στις παρακάτω περιπτώσεις:

• ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης με εμφανές κάταγμα ή απώλεια οστικής πυκνότητας
• εμμένον άλγος στην πλάτη ή οσφυϊκή χώρα με πιθανό κάταγμα στην σπονδυλική στήλη
• απώλεια ύψους άνω των 1,3 εκατοστών μέσα σε χρονικό διάστημα ενός έτους
• συνολική απώλεια ύψους άνω των 4 εκατοστών (από το αρχικό ανάστημα του ατόμου)

Η πολυπλοκότητα και η ποικιλία των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης είναι δύσκολα κατανοήσιμες ή προβλέψιμες, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι και σε αυτή την περίπτωση η σωματική άσκηση ανεξαρτήτως ηλικίας μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη και διατήρηση δυνατών, υγιών και ανθεκτικών οστών.

Για να ενημερωθείτε περισσότερο για την πρόληψη και φυσικά την αντιμετώπιση των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης εμπιστευτείτε τους οικογενειακούς γιατρούς του Νοσοκόμα Στο Σπίτι. Καλέστε για ραντεβού στο 11311 ή επισκεφθείτε τα κεντρικά μας εντός της ΔΕΘ.